وزارت در عصر شاهرخ

شاهرخ مقتدرترین جانشین تیمور، فرمانروایی عافیت طلب و واقع گرا بود. هنگامی که به سلطنت رسید با صبر و سیاست بر بیشترقلمرو امیر تیمور مسلط شد و فصل جدیدی را در تاریخ عصر تیموری رقم زد. وی از جنگ های پر دامنه و یورش های گسترده زمان پدرش که البته یکی از منابع در آمدی حکومت وی بود دوری نمود وعصری تقریباً آرام را از سر گذرانید. این امر که ناشی از روحیه ی عافیت طلبی و صلح جویی شاهرخ بود موجب اتکای حکومت وی بر درآمدهای حاصله از تجارت، صناعت و زراعت گردید که لازمه آن امنیت و ثبات بود. حفظ استمرار و ثبات موجود، نظام دیوانی منظم و منسجمی را می طلبید که وزیران ایرانی در رأس آن قرار داشتند. از این حیث در مقایسه با دیگر سلاطین تیموری، وزرای مقتدرتری در عهد شاهرخ می زیستند و جایگاه و کارکرد قابل اعتنایی داشتند. این وزیران ازهمان ابتدای حکومت شاهرخ با کارکردهای فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خویش نقش ارزنده ا ی را در جامعه و حکومت این عهد ایفا کردند و با نهادینه کردن امور دیوانی به تعدیل گرایش های گریز از مرکز و تثبیت شرایط سیاسی کمک نمودند. هرچند وزیران این عهد قدرت و اقتدار وزیران عهود گذشته را نداشتند، امّا آنها متأثر از روحیه مسالمت جو و عافیت طلب شاهرخ و اختیاراتی که در امور دیوانی بدست آورده بودند، شرایط مناسب تری نسبت به وزیران زمان تیمور کسب کردند و دوره با ثباتی را در تاریخ تیموریان رقم زدند. پژوهش حاضر در پنج فصل انجام شده و در پی پاسخگویی به این سئوال است که شرایط سیاسی عهد شاهرخ و رویکرد وی به حکومت بر جایگاه و کارکرد وزیران این عهدچه تأثیری داشته است؟ در این جهت دستاورد پژوهش حاکی از این است که سلطان مقتدر تیموری از سر عافیت طلبی و مدارا و اعتنای بیشتر به فرهنگ و مدنیّت ایرانی، زمینه های هموارتری در اختیار وزیران خویش قرار داد، و این مهم کارآمدی وزیران را در عرصه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در پی داشته است.